Darowizna dla dziecka a upadłość konsumencka
Autor: Katarzyna Siwiec
Przed 4 laty zamknąłem działalność gospodarczą z powodu nieopłacalności. Od tamtej chwili jestem na bardzo niskim świadczeniu przedemerytalnym. Mam wierzycieli za nieopłacony czynsz i drobne kredyty. Postępowania komornicze są umarzane, bo nic nie posiadam. Za miesiąc będę na wcześniejszej emeryturze, która wyniesie ok. 2,5 tys. zł. Noszę się z zamiarem wystąpienia o upadłość konsumencką, ale problem polega na tym, że 3,5 roku temu darowałem synowi nieruchomość. Pytanie: Jeżeli wystąpię o upadłość konsumencką, czy ta nieruchomość wchodziłaby do masy upadłościowej? Co mam zrobić, żebym nie pogorszył swojej sytuacji? W kancelariach prawnych, gdzie zasięgałem informacji, udzielano mi niejednoznacznych odpowiedzi. Jedni prawnicy twierdzili, że muszę z tym poczekać 5 lat od daty darowizny, a inni, że wystarczy 2 lata.
Upadłość konsumencka
Upadłość konsumencka uregulowana jest w art. 491 ze zn. 1 i następnych ustawy – Prawo upadłościowe. W niewielkim zakresie postępowanie to ma swoje odrębności, aczkolwiek co do zasady jest w wielu aspektach zbieżne z postępowaniem upadłościowym przedsiębiorców.
Art. 491 ust. 1 ustawy mówi wyraźnie, że w sprawach nieuregulowanych w niniejszym tytule przepisy o postępowaniu upadłościowym stosuje się odpowiednio, z tym że przepisów art. 13, art. 21, art. 22a, art. 25, art. 32 ust. 5, art. 36, art. 38, art. 38a, art. 40, art. 74, art. 163, art. 164, art. 307 ust. 1 i art. 361 nie stosuje się.
Oznacza to, że odpowiednie zastosowanie mieć będzie m.in. przepis art. 127 ust. 1 ustawy, który mówi, że bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.
Zobacz też: Darowizna na dzieci a komornik
Darowizna uczyniona przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką
Tak więc na rok przed dniem złożenia wniosku żadna czynność nieodpłatna, w tym także darowizna nie jest bezpieczna. To akurat absolutnie Panu nie grozi. Natomiast jest też droga możliwość, mianowicie wystąpienie z tzw. skargą paulińską.
Art. 527 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) mówi, że gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Z kolei art. 528 K.c. stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Uznanie czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli
W Pana przypadku, skoro darował Pan nieruchomość synowi i w ten sposób stał się niewypłacalny, są bardzo wyraźne podstawy do tego, aby syndyk wystąpił z powództwem właśnie na tej podstawie. Aczkolwiek obwarowane jest to terminem 5-letnim, o którym niektórzy Panu wspominają. Otóż art. 534 K.c. stanowi, że uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności. W Pana przypadku pozostaje zatem jeszcze 1,5 roku na wystąpienie z takich powództwem – może to zrobić syndyk, ale też każdy z Pana wierzycieli, jeśli nie ogłosi Pan upadłości. Po upływie lat 5 prawo do wytoczenia powództwa wygasa.
Jednakże w stosunku do syndyka, jeśli ogłosi Pan upadłość, odnosi się jeszcze jeden przepis i jeszcze jeden termin. Mianowicie na wystąpienie z powództwem o uznanie takiej czynności za bezskuteczną syndyk ma 2 lata od dnia ogłoszenia upadłości – stanowi o tym wprost art. 132 ust. 3 Prawa upadłościowego. Przepis ten mówi dokładnie, że nie można żądać uznania czynności za bezskuteczną po upływie dwóch lat od dnia ogłoszenia upadłości, chyba że na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego uprawnienie to wygasło wcześniej. Termin ten nie ma zastosowania, gdy żądanie uznania czynności za bezskuteczną zgłoszone zostało w drodze zarzutu.
W Pana przypadku prawo to na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego wygaśnie wcześniej, bo za 1,5 roku od daty czynności.
Mówiąc wprost: jestem zdecydowanie po stronie tych prawników, którzy informowali Pana, że musi Pan poczekać 5 lat od daty darowizny. Jest to prawidłowa informacja.
Przykłady
Pan Marek, emerytowany kierowca, trzy i pół roku temu przepisał swoje mieszkanie na córkę, bo chciał zabezpieczyć ją na przyszłość. Teraz, stojąc przed koniecznością ogłoszenia upadłości konsumenckiej, dowiedział się, że syndyk może jeszcze przez półtora roku próbować zakwestionować tę darowiznę, uznając ją za próbę pokrzywdzenia wierzycieli.
Pani Barbara, była właścicielka małego sklepu spożywczego, jeszcze przed zamknięciem działalności przepisała swój dom na syna. Minęły już ponad cztery lata od tej czynności. W kancelarii prawnej dowiedziała się, że bezpieczniej będzie poczekać do pełnych pięciu lat, aby uniknąć ryzyka, że syndyk lub wierzyciele zakwestionują darowiznę.
Pan Andrzej, który przez lata prowadził warsztat samochodowy, w trudnym momencie zdecydował się przekazać działkę swojemu dziecku. Mimo że od darowizny minęły trzy lata, a Andrzej zamierza złożyć wniosek o upadłość, prawnicy wyjaśnili mu, że zarówno syndyk, jak i wierzyciele mają jeszcze czas na podważenie tej czynności, dlatego radzą mu poczekać, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Podsumowanie
Darowizna dokonana na rzecz dziecka może mieć istotne znaczenie w kontekście upadłości konsumenckiej, zwłaszcza gdy od jej zawarcia nie minęło jeszcze pięć lat. Choć przepisy prawa upadłościowego oraz cywilnego przewidują różne terminy na podważenie takich czynności, w praktyce najbezpieczniej jest poczekać do upływu pełnych pięciu lat, aby uniknąć ryzyka ich zakwestionowania przez syndyka lub wierzycieli. Warto zatem przed złożeniem wniosku o upadłość skonsultować swoją sytuację z doświadczonym prawnikiem, by świadomie podjąć decyzję i nie pogorszyć swojej sytuacji majątkowej.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości dotyczące upadłości konsumenckiej, darowizn czy ochrony majątku, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Doświadczony prawnik przeanalizuje Twoją sytuację i pomoże znaleźć najbezpieczniejsze rozwiązanie. Bez wychodzenia z domu, szybko i wygodnie otrzymasz rzetelną opinię prawną dostosowaną do Twoich potrzeb.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe - Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Egzekucja starych mandatów za brak biletu, jak się bronić i odzyskać pieniądze?
» Naliczona opłata za brak licznika, co zrobić, gdy spółdzielnia żąda pieniędzy?
» Jak odzyskać zaliczkę od kancelarii prawnej?
» Czy komornik w Polsce może zająć auto zarejestrowane za granicą?
» Przedawnienie roszczenia po umorzeniu egzekucji, kluczowe terminy i interpretacje
