• Data: 2025-05-01 Autor: Marta Słomka
Urząd skarbowy ustanowił na moim samochodzie zastaw skarbowy za dług w ZUS-ie. Ile mam czasu na spłatę, zanim samochód zostanie sprzedany?
Zastaw jest jednym z kilku sposobów zabezpieczenia należności z tytułu składek stosowanych przez ZUS. Przepis art. 27 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (u.s.u.s.) reguluje kwestię środka zabezpieczenia, wykonania obowiązku zapłaty należności z tytułu składek oraz zwrotu nienależnie pobranych świadczeń (art. 84 ust. 4a u.s.u.s.), przyznając zakładowi prawo zastawu na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych dłużnika oraz rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych stanowiących współwłasność łączną dłużnika i jego małżonka.
Ustawowe prawo zastawu przysługuje ZUS-owi od momentu powstania należności z tytułu składek na wszystkich będących własnością dłużnika oraz stanowiących współwłasność łączną dłużnika i jego małżonka rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych. Ustawowe prawo zastawu wynikające z art. 27 ust. 1 u.s.u.s., regulowane przepisami Kodeksu cywilnego, nie jest jednak prawem zbyt skutecznym, jako że nie jest ujawnione wobec osób trzecich.
Dany składnik majątkowy musi mieć w dniu ustanowienia takiego zabezpieczenia określoną minimalną wartość. W 2024 r. jest to co najmniej 17 800 zł.
Samochód obciążony zastawem skarbowym pozostaje „w rękach” podatnika. Może go Pani używać i nim rozporządzać, a także może go Pani sprzedać. Zastaw skarbowy jest bowiem skuteczny wobec każdorazowego właściciela przedmiotu zastawu skarbowego i ma pierwszeństwo przed jego wierzycielami osobistymi. Wskazuje tak art. 46 § 1 Ordynacji podatkowej.
Prawdą jest, że jeśli zastaw został ustanowiony na rzecz samochodu, to np. urząd skarbowy, ZUS czy też inna jednostka administracji państwowej ma prawo go sprzedać, aby zapłacić w ten sposób zaległości podatkowe. Natomiast poprzedzone jest to wszczęciem egzekucji, o czym zostanie Pani poinformowana pisemnie.
Tutaj nie ma terminów – prawda jest taka, że im szybciej spłaci Pani należność, tym szybciej będzie można wykreślić zastaw. Samo złożenie wniosku o rozłożenie zaległości na raty czy o odroczenie płatności nie ma wpływu na możliwość jej egzekwowania. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt III FSK 440/21).
Może Pani jednak taki wniosek złożyć i jeśli organ przychyli się do planu spłaty – odstąpi od wszczynania egzekucji – w razie terminowych spłat.
Sprzedaż auta z zastawem
Pan Tomasz miał zaległości w ZUS-ie w wysokości 25 000 zł. Nie zdawał sobie sprawy, że jego samochód został objęty zastawem skarbowym. Sprzedał auto panu Adamowi, który kilka tygodni później otrzymał pismo z urzędu skarbowego o wszczęciu egzekucji wobec pojazdu. Okazało się, że zastaw skarbowy jest skuteczny wobec każdego właściciela auta, więc mimo że pan Adam kupił samochód legalnie, urząd miał prawo go zająć na poczet długu poprzedniego właściciela. Pan Adam musiał domagać się zwrotu pieniędzy od pana Tomasza, co było trudne i czasochłonne.
Zajęcie auta przez urząd skarbowy
Pani Anna prowadziła działalność gospodarczą, ale z powodu problemów finansowych zalegała z opłacaniem składek. Jej samochód o wartości 30 000 zł został objęty zastawem skarbowym. Kiedy dług nie został uregulowany, urząd skarbowy wszczął postępowanie egzekucyjne i sprzedał auto na licytacji, aby odzyskać należność.
Spłata długu i wykreślenie zastawu
Pan Marek otrzymał zawiadomienie o zastawie skarbowym na swoim samochodzie z powodu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. Aby uniknąć egzekucji, skontaktował się z ZUS-em i złożył wniosek o rozłożenie długu na raty. Po terminowej spłacie zobowiązania urząd wykreślił zastaw, a Marek mógł swobodnie sprzedać pojazd.
Zastaw skarbowy to forma zabezpieczenia należności z tytułu składek stosowana przez ZUS. Może zostać nałożony na ruchomości dłużnika, w tym na samochód, i jest skuteczny wobec każdego kolejnego właściciela pojazdu. Oznacza to, że nawet jeśli auto zostanie sprzedane, zastaw pozostaje w mocy. Nie jest on jednak ujawniany w publicznych rejestrach, co może prowadzić do nieświadomego zakupu pojazdu obciążonego długiem. Aby uniknąć egzekucji, dłużnik powinien jak najszybciej spłacić zobowiązanie, ponieważ samo złożenie wniosku o rozłożenie długu na raty nie wstrzymuje możliwości jego egzekwowania.
Zastaw skarbowy na samochodzie może budzić wiele wątpliwości i obaw. Skorzystaj z naszych porad prawnych online, aby dowiedzieć się, jak działa to zabezpieczenie, i co można zrobić, aby skutecznie rozwiązać problemy związane z zaległościami wobec ZUS-u. Już dziś skontaktuj się z nami – wypełnij formularz umieszczony pod tekstem!
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
2. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt III FSK 440/21
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika