Czy firma windykacyjna ma prawo dochodzić zachowku od moich dzieci?

Możliwość przymusowej realizacji roszczenia o zachowek w imieniu dłużnika poprzez wierzyciela

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) oraz Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.).

Na tak postawione pytanie, niestety, ale należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Zgodnie z poglądami wyrażanymi w orzecznictwie oraz komentarzach, roszczenie o zachowek jest w swej istocie wierzytelnością, która może zostać przez uprawnionego do zachowku przeniesiona na inną osobę (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1975 roku – III CZP 91/74). W tej sytuacji zasadna jest też możliwość przymusowej realizacji roszczenia o zachowek w imieniu dłużnika poprzez wierzyciela, a to na podstawie art. 887 § 1 i 902 K.p.c. Skoro bowiem dobrowolnie, poprzez ustalenia stron stosunku cywilnoprawnego, można przenieść wierzytelność z tytułu zachowku z uprawnionego na inną osobę, to tym bardziej można w imieniu dłużnika realizować wierzytelność z tytułu zachowku, o tyle, o ile ustawodawca normą prawną zezwolił wierzycielowi na przymusową realizację takiego roszczenia.

Zajęcie wierzytelności z tytułu zachowku przysługującego dłużnikowi

Przyjmując za Sądem Najwyższym: znaczącą przewagę czynnika majątkowego nad czynnikiem osobistym w roszczeniu z tytułu zachowku wobec zaniechania przez dłużnika firmy (Pana dochodzenia roszczeń z tego tytułu przeciwko swoim dzieciom), uznać należy dopuszczalność dochodzenia przez firmę roszczenia o zachowek przysługującego Panu jako dłużnikowi. Przy odpowiednim stosowaniu przepisu art. 887 § 1 K.c. w związku z zajęciem wierzytelności z tytułu zachowku przysługującego dłużnikowi i regulacją art. 902 K.p.c.

Jeżeli firma wystąpi o zachowek, wówczas należy ustalić, czy wierzytelność względem Pana nie jest przedawniona. Jeżeli Pański dług względem wierzyciela (firmy windykacyjne) byłby przedawniony, wówczas możliwe byłoby wskazywanie na naruszenie prawa podmiotowego – art. 5 K.c. Analizując orzecznictwo dotyczące instytucji zachowku, zauważyć należy, że za sytuacje jaskrawo niesprawiedliwe, które uprawniają do posłużenia się konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego, uznano także, gdy roszczenie o zachowek nie zapewnia uprawnionemu realnej, należnej mu korzyści, właśnie „kosztem” danego spadkobiercy, a w skład spadku wchodzi jedynie nieruchomość mieszkalna, służąca zaspokojeniu tych potrzeb, przy tym wyłącznie w zakresie koniecznym (por uchwałę Sądu Najwyższego z 19 maja 1981r., III CZP 18/81, OSNC 1981r., nr 12, poz. 228, wyroki z 7 kwietnia 2004 r., IV CK 215/03, LEX nr 152889 i z 30 stycznia 2008r., III CSK 255/07, OSNC 2009r., nr 3, poz. 47 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 22 kwietnia 2009r., I ACa 459/08, LEX nr 550912).

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.