Zrzeczenie się spadku w imieniu dzieci po terminie
• Data: 2023-05-24 Autor: Katarzyna Bereda
W 2016 zmarł mój wujek. Wierzyciele za pośrednictwem sądu poszukują kogoś, kto spłaci długi zmarłego. Ja zrzekłem się spadku po wujku w terminie, niestety, nie zdążyłem tej sprawy załatwić wobec moich nieletnich dzieci. Teraz sąd włączył je do postępowania. Co mogę zrobić w tej sytuacji? Czy zrzeczenie się spadku w imieniu dzieci po terminie ma szanse powodzenia? Czy jest jakieś inne rozwiązanie? Następna rozprawa ma odbyć się za półtora miesiąca. Nie wiem, co będzie przedmiotem orzekania. Nawet jeśli teraz rozpocząłbym starania o zrzeczenie się spadku w imieniu dzieci, to mogę nie zdążyć przed rozprawą. Co zrobić w tej sprawie?
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożone pod wpływem błędu
Sytuacja jest jak najbardziej do odratowania, albowiem w przypadku przekroczenia terminu na odrzucenie spadku możliwe jest jego przywrócenie. Zgodnie z treścią art. 1019 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.
§ 2. Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.
§ 3. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.”
W myśl wyraźnego brzmienia art. 1019 K.c. także błąd może być podstawą do uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nieistotne jest, czy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby następuje przed, czy po stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu APD albo wydaniu EPS, a także to, czy następuje przed, czy po dokonaniu działu spadku (zob. uchw. SN z 06.06.2007 r., III CZP 53/07, OSNC 2008, Nr 7-8, poz. 78; uchw. SN z 22.11.2013 r., III CZP 77/13, OSNC 2014, Nr 9, poz. 86; w doktrynie P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych, s. 77; A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie, cz. I, s. 571; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: Gudowski, Komentarz, 2017, t. VI, art. 1019, Nb 14 i 16; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, 2015, t. II, art. 1019, Nb 22; J. Ciszewski, J. Knabe, w: Ciszewski, Komentarz, 2014, art. 1019, Nb 14). Jak wskazano w post. SN z 06.07.2012 r. (V CSK 313/11, Legalis) – rozstrzygnięcie sądu spadku w przedmiocie zatwierdzenia oświadczenia spadkobiercy o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do odrzucenia spadku (art. 1019 § 2 i 3 K.c.) ma w tym zakresie samodzielny charakter.
Wniosek o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka
Z uwagi na powyższe, powinien Pan złożyć wniosek o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka z jednoczesnym oświadczeniem o odrzuceniu spadku.
Wniosek taki wraz z oświadczeniem należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania dziecka. We wniosku proszę wskazać np. iż nie miał Pan świadomości konieczności odrzucenia spadku także przez dziecko, a ponadto nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy, co uniemożliwiło Panu złożenie takiego oświadczenia w terminie. Jeżeli sąd zatwierdzi ten wniosek, to dziecko nie przejmie zadłużonego spadku spadkodawcy – po złożeniu wniosku sąd wyznaczy rozprawę i jeszcze dopyta Pana w tym zakresie.
Wniosek do sądu rodzinnego o wykonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka
Uwzględnienie wniosku zależy od akceptacji sądu, dlatego musi Pan wykazać, iż błędnie nie miał Pan świadomości istnienia zadłużenia po stronie spadkodawcy. Jeżeli nie złożył Pan jeszcze wniosku o wykonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd majątkiem dziecka w sądzie rejonowym wydział rodzinny miejsca zamieszkania dziecka, to również taki wniosek należy złożyć, albowiem w przypadku małoletniego dziecka sąd musi najpierw wyrazić zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka, a dopiero później Pan może taki spadek odrzucić.
Dla szybkości postępowania proponuję złożyć te dwa wniosku jednocześnie wraz z informacją do sądu, który wydał załączone postanowienie, iż złożył Pan niniejsze wnioski.
Przykłady
Marcin odrzucił spadek po swoim ojcu w terminie, ale nie zdążył zrobić tego w imieniu swojej nieletniej córki. Po kilku miesiącach sąd włączył ją do postępowania spadkowego, żądając decyzji. Marcin złożył wniosek do sądu rodzinnego o uchwałę na odrzucenie spadku w imieniu córki, wyjaśniając, że nie był świadomy zadłużenia zmarłego. Sąd przychylił się do wniosku, a córka nie odziedziczyła długów.
Michał i jego żona Alicja nie zdążyli złożyć oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłej ciotce. Michał odkrył, że ciotka miała znaczną ilość długów, o czym nie wiedzieli. Złożyli wniosek do sądu o uchylenie się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie, tłumacząc błąd i brak świadomości o zadłużeniu. Sąd rozpatrzył sprawę i przywrócił termin, umożliwiając im prawne odrzucenie spadku.
Ewa po śmierci matki nie złożyła w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku, ponieważ nie zdawała sobie sprawy z istnienia długów. Po kilku latach, gdy sprawa trafiła do sądu, złożyła wniosek o przywrócenie terminu na odrzucenie spadku. Sąd zaakceptował jej wniosek, uznając, że brak świadomości o zadłużeniu był podstawą do uchwały, a Ewa nie musiała przejąć spadku.
Podsumowanie
Zrzeczenie się spadku w imieniu dzieci po terminie jest możliwe, jeśli można udowodnić, że decyzja o przyjęciu spadku została podjęta pod wpływem błędu lub braku świadomości o istnieniu długów. W takiej sytuacji warto złożyć wniosek do sądu o uchwałę na uchwałę skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w terminie. Warto również pamiętać o konieczności uzyskania zgody sądu rodzinnego, jeśli chodzi o decyzję w imieniu małoletnich dzieci. Kluczowe jest przedstawienie dowodów, które potwierdzą brak świadomości o zadłużeniu, co może umożliwić uchwałę sądu i uniknięcie przejęcia długów.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online, które pomogą rozwiązać Twoje problemy prawne szybko i efektywnie. Nasz zespół doświadczonych prawników udzieli Ci fachowej pomocy w zakresie prawa cywilnego, spadkowego, rodzinnego oraz innych dziedzin prawa. Dzięki konsultacjom online możesz uzyskać odpowiedzi na nurtujące Cię pytania w wygodny sposób, bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami już dziś, aby uzyskać pomoc dopasowaną do Twoich indywidualnych potrzeb.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 06.06.2007 r., III CZP 53/07,
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22.11.2013 r., III CZP 77/13
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06.07.2012 r. V CSK 313/11
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Egzekucja starych mandatów za brak biletu, jak się bronić i odzyskać pieniądze?
» Naliczona opłata za brak licznika, co zrobić, gdy spółdzielnia żąda pieniędzy?
» Jak odzyskać zaliczkę od kancelarii prawnej?
» Czy komornik w Polsce może zająć auto zarejestrowane za granicą?
» Przedawnienie roszczenia po umorzeniu egzekucji, kluczowe terminy i interpretacje
