• Data: 2023-05-31 Autor: Tomasz Krupiński
Moje pytanie dotyczy przedawnienia spłaty połowy wartości mieszkania, jaką jestem winna byłemu mężowi po rozwodzie i sądowym podziale majątku. Sąd wydał postanowienie o podziale majątku dokładnie 20 lat temu i przyznał mi mieszkanie z obowiązkiem spłaty. Były mąż niedługo potem się wyprowadził, ale nigdy się nie wymeldował. Chciałam go teraz wymeldować w urzędzie miasta, ale w odpowiedzi dostałam od niego wiadomość, że sprawę rozliczeń z podziału majątku zamierza oddać do komornika. Po 20 latach? Ja poza tym mieszkaniem nic nie mam, nawet emerytury. Funkcjonuję tylko dzięki pomocy społecznej. Czy to moje zobowiązanie się nie przedawniło? Czy to możliwe, że podział majątku po rozwodzie się nie przedawnia i komornik zapuka do moich drzwi?
Zobowiązanie wynikające z postanowienia sądu jest roszczeniem pieniężnym podlegającym przedawnieniu. Przedmiotową kwestię regulują przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.). Zgodnie bowiem z treścią art. 125 K.c.:
„§ 1. Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat.
§ 2. (uchylony).”
Przepis ten, w brzmieniu nadanym mu na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw wprowadza 6-letni termin przedawnienia wszelkich roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego bądź ugodą zawartą przed sądem, przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem. Dotyczy to zarówno roszczeń podlegających krótszym terminom przedawnienia, jak i roszczeń ograniczonych terminami zawitymi. Nie dotyczy to jedynie stwierdzonych w powyższy sposób roszczeń o świadczenia okresowe należne w przyszłości, które podlegają właściwemu im przedawnieniu 3-letniemu. Natomiast stwierdzone wyrokiem roszczenie o odsetki za opóźnienie wymagalne w chwili uprawomocnienia się wyroku podlega terminowi 6-letniemu (zob. wyrok SN z 15.01.2014 r., I CSK 197/13, OSN 2014, Nr 10, poz. 106).
Przed zmianą termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych w sposób wskazany w art. 125 K.c. wynosił 10 lat. Taki też termin był właściwy w Pani sprawie.
Wskazuję, iż art. 804 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego nakazuje organowi egzekucyjnemu odmówić wszczęcia egzekucji, jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu wykazującego przerwanie biegu przedawnienia. Przepis ten jest nieudolnie sformułowany, niejasny i wątpliwy systemowo. Mowa w nim o „dochodzonym roszczeniu”, autor miał jednak zapewne na myśli roszczenie egzekwowane. Sytuacja, w której „z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia roszczenia upłynął”, jest niemożliwa, jeżeli zwrot ten rozumieć dosłownie. Chodzi zatem prawdopodobnie o to, że na podstawie treści tytułu wykonawczego oraz przepisów o przedawnieniu można dojść do wniosku, że termin przedawnienia roszczenia objętego tytułem upłynął.
Anna po rozwodzie została właścicielką domu, zobowiązana do spłaty byłego męża. Mimo że wyrok zapadł kilkanaście lat temu, a jej sytuacja finansowa była trudna, przez cały ten czas mąż nie podejmował żadnych kroków prawnych. Gdy w końcu zwrócił się do komornika, sprawa została umorzona z powodu przedawnienia roszczenia.
Marek po podziale majątku miał otrzymać spłatę za połowę wspólnego samochodu. Początkowo liczył na dobrowolną zapłatę, ale przez lata nie wysłał nawet jednego pisma do byłej żony. Po upływie dziesięciu lat chciał złożyć wniosek o egzekucję, jednak komornik odmówił, wskazując na przedawnienie roszczenia.
Dorota, po orzeczeniu sądu o podziale mieszkania, od razu sporządziła ugodę z byłym mężem, rozkładając spłatę na raty. Ponieważ nie płaciła regularnie, mąż co kilka lat kierował sprawę do komornika, przerywając bieg przedawnienia. Dzięki temu przez wiele lat skutecznie egzekwował swoje należności.
Roszczenie o spłatę wynikające z podziału majątku, nawet jeśli zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, podlega przedawnieniu. W przypadku takich spraw termin ten wynosił dawniej 10 lat, a obecnie 6 lat. Po jego upływie były małżonek nie może skutecznie domagać się zapłaty, chyba że wcześniej doszło do przerwania biegu przedawnienia, na przykład przez skierowanie sprawy do komornika. W sytuacji opisanej w artykule, jeżeli przez 20 lat nie podejmowano żadnych działań, roszczenie najprawdopodobniej uległo przedawnieniu, co uniemożliwia skuteczne prowadzenie egzekucji.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące przedawnienia roszczeń, podziału majątku po rozwodzie lub innych spraw majątkowych, skorzystaj z naszej porady prawnej online. Nasi doświadczeni prawnicy odpowiedzą na Twoje pytania, przeanalizują dokumenty i pomogą ocenić Twoją sytuację, abyś mógł spokojnie podjąć właściwe decyzje. Skontaktuj się z nami wygodnie, bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2014 r., I CSK 197/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika