Przedawnienie należności głównej i odsetek - stary dług a zmiany w przepisach

Roszczenie główne – data uprawomocnienia się nakazu zapłaty

W pierwszej kolejności należy zweryfikować kwestie przedawnienia w zakresie roszczenia objętego tytułem wykonawczym, a zatem wydanym wobec Pani nakazem zapłaty z maja 2004 r. W opisie nie wspomniała Pani, kiedy nakaz stał się prawomocny. Z ostrożności przyjmuję, że stał się prawomocny po upływie 21 dni (2 tygodnie, kiedy miała Pani prawo wnieść sprzeciw oraz 1 tydzień na obieg korespondencji), czyli najprawdopodobniej w czerwcu. Datę prawomocności nakazu zapłaty odnajdzie Pani na załączonej do zawiadomienia o wszczęciu egzekucji (pismo wysłane przez komornika) kserokopii nakazu zapłaty. Znajduje się tam pieczątka sądu i jest wprost wskazane, kiedy nakaz stał się prawomocny. Data ta jest istotna z punktu widzenia dalszych rozważań.

Termin przedawnienia długu przed i po 9 lipca 2018 r., przepisy przejściowe

Zgodnie z regulacją prawną obowiązującą przed 9 lipca 2018 r. – roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem lub sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenie okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu (art. 125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, zwana w dalszej części pisma „K.c.”).

Natomiast po wejściu w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1104), tj. od dnia 9 lipca 2018 r. brzmienie powyższego przepisu, tj. art. 125 K.c. jest następujące: roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. Zatem skrócono okres, w którym można skutecznie dochodzić roszczeń w oparciu o prawomocne rozstrzygnięcie sądu.

Zgodnie z przepisami przejściowymi, tj. art. 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1104) do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, tj. w zakresie nowych terminów przedawnienia.

Roszczenie objęte nakazem zapłaty wydanym przeciwko Pani powstało przed dniem wejścia w życie ustawy, ponieważ jest datowane na maj 2004 r. i w chwili wejścia w życie ustawy, tj. 9 lipca 2018 r., nie było jeszcze przedawnione z uwagi na podejmowane postępowania egzekucyjne względem Pani. Nadto zgodnie z art. 5 ust. 2 – jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1 w brzmieniu nadanym ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed 9 lipca 2018 r., nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Wobec powyższego w Pani przypadku znajduje zastosowanie przepis art. 5 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy, w którym termin przedawnienia liczony byłby jako 6 lat od dnia 9 lipca 2018 r. Przedostatnia egzekucja zakończyła się w sierpniu 2017 r., licząc termin 10-letni wynikający z art. 125 K.c., przedawnienie upłynęłoby w sierpniu 2027 r., jednakże z uwagi na zmianę przepisów należy do Pani przypadku zastosować termin 6-letni, liczony od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 9 lipca 2018 r., zatem roszczenie przedawniłoby się 31 grudnia 2024 r., gdyż jest to termin krótszy.

Przerwanie biegu przedawnienia

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego spowodowało przerwanie biegu przedawnienia zgodnie z art. 123 § 1 pkt. 1 K.c., a umorzenie tego postępowania spowodowało rozpoczęcie biegu przedawnienia na nowo (art. 124 § 1 K.c.). Skoro poprzednia egzekucja zakończyła się w 2017 r. umorzeniem z uwagi na jej bezskuteczność, a kolejna została wszczęta przed 31 grudnia 2020 r., to skutecznie przerwano bieg przedawnienia (zastosowanie mają nowe przepisy, które obowiązują od 9 lipca 2018 r. – art. 118 K.c. wprowadził termin przedawnienia roszczeń liczony na koniec roku kalendarzowego. Zatem wygląda na to, że wobec Pani skutecznie przerwano bieg przedawnienia.

Roszczenia odsetkowe – przedawnienie

Jeżeli chodzi o roszczenia odsetkowe, to należy je podzielić na:

1. odsetki zasądzone od dnia wymagalności do dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty – te odsetki przedawniają się tak, jak należność główna, tj. zgodnie z wcześniejszymi uwagami wcześniej po upływie 10 lat, a z uwagi na nowelizację przepisów do dnia 31 grudnia 2024 r. w przypadku braku podjęcia czynności przerywającej bieg przedawnienia, co w Pani przypadku nie nastąpiło;
2. odsetki zasądzone po dniu uprawomocnienia się nakazu zapłaty do dnia zapłaty – są to odsetki traktowane jako roszczenie okresowe przedawniające się z upływem 3 lat (pod warunkiem nie podjęcia czynności zmierzających do przerwania biegu przedawnienia).

Odsetki wskazane w pkt. 2, koszty sądowe, opłaty egzekucyjne, koszty zastępstwa procesowego przedawniają się z upływem 3 lat od prawomocnego zakończenia postępowania, które przerwało bieg przedawnienia.

Komornik sprawdza, czy doszło do przedawnienia

Na koniec pragnę zauważyć, że od 21 sierpnia 2019 r. komornicy badają, czy roszczenie objęte tytułem wykonawczym nie jest przedawnione zgodnie z art. 804 § 2 K.p.c. – jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 11, organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Jeżeli ma Pani wątpliwości, co do skuteczności przerwania biegu przedawnienia przez wierzyciela, to aby sprawa miała charakter bezkosztowy (przy powództwie przeciwegzekucyjnym mogą pojawić się koszty) – może Pani wystąpić do komornika z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego, powołując się na przedawnienie roszczeń okresowych oraz brak skutecznego przerwania biegu przedawnienia. Jeśli komornik odmówi umorzenia postępowania egzekucyjnego w tym zakresie, to będzie Pani przysługiwać skarga na czynność komornika. Opłata od skargi wynosi 50 zł.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.