Zajęcie komornicze pracownika zatrudnionego na umowę zlecenie
• Data: 2023-03-24 Autor: Katarzyna Nosal
Prowadzę działalność gospodarczą, zatrudniając pracowników na podstawie umów-zlecenia. W stosunku do jednego pracownika otrzymałem „zajęcie wierzytelności” od komornika. Wypełniłem swój obowiązek i w ciągu 7 dni wysłałem „oświadczenie dłużnika zajętej wierzytelności”, ale nie wiem co dalej. Chodzi o fakt, że w treści pouczenia o „zajęciu wierzytelności” komornik informuje, że „stosownie do treści art. 833 § 21 przepisy art. 87 i art. 871 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną”. Mój zleceniobiorca wykonuje zlecenia w trybie ciągłym od kilku miesięcy z możliwością przedłużenia umowy. Dodatkowo, jak wynika z „oświadczenia dla celów podatkowych i ubezpieczenia ZUS do umowy-zlecenia”, zawarta umowa-zlecenie jest jedynym dochodem (źródłem utrzymania) dłużnika. Powyższe w mojej opinii wypełnia znamiona art. 833 § 21. Czy w związku z tym, ja jako dłużnik wierzytelności, mogę samodzielnie podjąć decyzję o nieprzekazywaniu wierzytelności dłużnika na wskazany przez kancelarię komorniczą rachunek (przy wynagrodzeniu nieprzekraczającym obowiązujące minimalne wynagrodzenie)? Czy też powinienem otrzymać jednoznaczną informację na ten temat od komornika (na wniosek samego dłużnika)? Czy w sytuacji, gdybym mógł taką decyzję podjąć (i nie przekazać wynagrodzenia komornikowi), to muszę o tym fakcie poinformować komornika?
Samodzielna decyzja o potrąceniu kwoty z wierzytelności dłużnika
Pytaniem nie jest to, czy Pan może podjąć decyzję o nieprzekazaniu wierzytelności dłużnika. Pytanie powinno brzmieć, czy może Pan samodzielnie podjąć w określonych wypadkach decyzję o potrąceniu danej kwoty z wierzytelności dłużnika. Różnica jest zasadnicza. Gdyby ustawodawca pozostawił Panu decyzję w zakresie przekazywania kwot komornikowi, to tak właśnie winien brzmieć przepis Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.): „Dłużnik z wierzytelności dłużnika może nie przekazywać kwoty wolnej od zajęcia…” itp. Tymczasem przepisy dotyczące interesujących nas kwestii znajdują się w Kodeksie pracy i dotyczą możliwości potrącania czegokolwiek z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody. I te przepisy zakazują pracodawcy dokonywania potrąceń ponad wskazane kwoty.
Oczywiście w Pana przypadku mówimy o zleceniodawcy i wynagrodzeniu za zlecenie, ale to sam K.p.c. odsyła w tym zakresie do przepisów Kodeksu pracy. Kodeks pracy wprowadza tu mechanizm ochrony pracownika. Stąd zastosowanie wspominanych przepisów jest automatyczne – pracodawca nie może potrącić kwot wskazanych w tych przepisach, co oznacza, że nie ma prawa wpłacić ich komornikowi niezależnie od zgody czy jej braku udzielonej przez komornika. Te przepisy stosujemy automatycznie.
Stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości
Pan pyta w związku z tym: „Czy w sytuacji, gdybym mógł taką decyzję podjąć (i nie przekazać wynagrodzenia komornikowi), to muszę o tym fakcie poinformować komornika?”. Co do zasady nie. Żaden przepis prawa tego nie wymaga. Muszę jednak wskazać na pewne wytyczne, które zostały wydane przez Ministerstwo Sprawiedliwości w 2018 r. Są to wytyczne w piśmie, nie mają charakteru aktu prawnego. Warto jednak postąpić zgodnie z nimi, by w razie jakiegoś konfliktu, wątpliwości móc wskazać, że kierowano się wprost wskazówkami ministerstwa. Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśnia:
„Wynagrodzenie zleceniobiorcy pod względem dokonywania potrąceń może być traktowane podobnie jak wynagrodzenie z umowy o pracę w zakresie granicy potrącenia oraz zastosowania kwoty wolnej od potrąceń pod warunkiem, że uzyskiwane wynagrodzenie, które podlega egzekucji, stanowi jedyne źródło utrzymania dłużnika, a uzyskiwane świadczenie ma charakter powtarzający się. W sytuacji, gdy zleceniobiorca wykazał powyższe okoliczności, a w danym miesiącu przepracował 100 godzin, w drodze analogii należałoby przyjąć, iż kwoty wolne ulegają obniżeniu jak przy zatrudnieniu na część etatu – zgodnie z art. 871 § 2 K.p. […]” – dodatek nr 2 do „Ubezpieczeń i Prawa Pracy” nr 2 (476) z dnia 10.01.2019 r.).
Ponadto „[…] zleceniodawca, który otrzymał zajęcie wierzytelności przysługujących zleceniobiorcy, co do zasady winien dokonać zajęcia całego wynagrodzenia ze zlecenia, jeżeli tak wynika z zawiadomienia komornika sądowego. W przypadku, gdy posiada jednak wiedzę, że wynagrodzenie wypłacane zleceniobiorcy z tytułu umowy zlecenia ma charakter świadczenia wypłacanego okresowo w powtarzających się odstępach czasu, a także, że stanowi ono jedyne źródło utrzymania dłużnika, powinien (analogicznie jak pracodawca) podjąć decyzję o zastosowaniu do tego wynagrodzenia granicy potrącenia czy kwoty wolnej od potrąceń w wysokości minimalnej płacy przysługującej pracownikom. W sytuacji przekazania przez zleceniodawcę całości wynagrodzenia zleceniobiorcy komornikowi, dłużnikowi przysługuje możliwość wniesienia skargi na czynności komornika w trybie art. 767 K.p.c., ewentualnie wniosku o ograniczenie egzekucji (art. 833 § 2 K.p.c.) celem wykazania spełnienia przesłanek uzasadniających odpowiednie zastosowanie przepisów Kodeksu pracy do świadczenia otrzymywanego przez niego z umowy zlecenia […]” – dodatek nr 23 do „Ubezpieczeń i Prawa Pracy” nr 24 (522) z 10.12.2020 r.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
