Jak uzyskać zwrot pożyczki udzielonej bez zachowania formy pisemnej?

Dowód zawarcia pożyczki

Pański problem wymaga omówienia kilku aspektów. Na bazie przygotowanych informacji Pan podejmie decyzję w zakresie skierowania sprawy do sądu.

Zacznę od samej pożyczki. Zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej”.

Artykuł 77² K.c. stanowi, że „do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie”. Artykuł 77³ K.c. wyjaśnia natomiast, że „dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią”. I tu widzę główną trudność w dochodzeniu przez Pana zwrotu pożyczki. Pisze Pan bowiem, że umowa pożyczki została zawarta ustnie, a opiewała w sumie na 5000 zł.

Zgodnie z art. 74 ust. 1 K.c. „zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności”. Zatem nie będzie Pan w stanie udowodnić faktu zawarcia umowy. Na szczęście kodeks przepisuje też inną możliwość. Zgodnie z art. 74 ust. 2 K.c. „mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu”.

Jak to się ma do Pańskiej sprawy? Otóż powinien Pan zawrzeć umowę pożyczki w formie dokumentowej, co nie miało miejsca. Wobec tego nie ma Pan pełnej możliwości dowodowej, zwłaszcza jeśli druga strona nie wyrazi na to zgody, nie będzie Pan mógł skorzystać ze świadków. Jedyne, co umożliwi Panu dowodzenie, to akceptacja przez sąd SMS-ów jako dokumentów uprawdopodabniających zawarcie umowy o określonej treści. Ważne, aby były one w takiej formie przedstawione, by można było zidentyfikować osobę po drugiej stronie (numer telefonu, podpis w SMS-ie).

Kwestia odsetek

Odsetki od roszczenia mogą być naliczane od dnia wymagalności roszczenia, czyli od dnia następnego od tego, w którym pożyczka miała zostać spłacona. Jeśli istotnie umowa zawarta została w ten sposób, że spłata miała nastąpić do końca 2019 roku, to odsetki można naliczać od dnia 1 stycznia 2020 r. Tyle że datę płatności pożyczki na dzień 31 grudnia 2019 r. trzeba będzie udowodnić. Żądając roszczenia przed sądem, można wymagać odsetek skapitalizowanych za okres od wymagalności do dnia poprzedzającego złożenie pozwu. I dopiero od sumy roszczenia głównego żądać naliczania dalszych odsetek od dnia złożenia pozwu. Wyliczenie odsetek można dokonać w oparciu o funkcjonujące kalkulatory, które uwzględniają zmiany oprocentowania na przestrzeni lat i miesięcy.

Pan pisze, że umówiliście się na odsetki maksymalne. Zgodnie z art. 359 § 2¹ K.c. „maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych”.

Dochodzenie roszczenia

Istotnie, w opisanej sytuacji wydaje się możliwe skierowanie sprawy do e-sądu. Zgodnie z art. 505^29a Kodeksu postępowania cywilnego „w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu”. Ma Pan zatem niewiele czasu, by skorzystać z tej opcji.

„Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawach określonych w art. 480¹:

§ 1. Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a w innych przypadkach – jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Chyba że według treści pozwu:

1) roszczenie jest oczywiście bezzasadne;

2) twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;

3) zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego”.

Pozew do e-sądu wnosi się elektronicznie. Trzeba założyć konto na portalu e-sąd oraz mieć podpis kwalifikowany. Przez proces tworzenia pozwu prowadzi elektroniczny formularz. Trzeba podać wszystkie niezbędne dane. Ważne, by wniosek dobrze uzasadnić i podać dowody. Przy czym dowodów nie dołącza się, ale trzeba je wymienić. Jeśli jednak sąd uzna, że sprawa nie nadaje się do rozstrzygnięcia w tym trybie, umorzy postępowanie. Tutaj chodzi o kwestię tego, czy twierdzenia pozwu będą budziły wątpliwość sędziego rozstrzygającego. Te mogą się pojawić w kontekście zawarcia umowy w formie nieprzewidzianej dla niej.

Opłata od pozwu w tym przypadku (postępowania elektronicznego) wynosi 1,25% wartości przedmiotu sporu (u Pana suma pożyczki, prowizja oraz skapitalizowane odsetki).

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.