Zaciąganie pożyczek przez osobę chorą psychicznie

Udzielanie pożyczek osobie psychicznie chorej

Na ostatnie z zadanych przez Panią pytań odpowiedź stanowi zwycięstwo w Polsce liberalnej wersji kapitalizmu (niekiedy w wariancie skrajnie liberalnym). Banki (podobnie do większości innych przedsiębiorców) „gonią za zyskiem”; z tym wiążą się warunki angażowania przedstawicieli banku. Niemal powszechny jest system prowizyjny – zarówno w powiązaniu z umowami o pracę, jak i w przypadku innych rodzajów umów (zawieranych przez banki wprost lub przez reprezentujących je przedsiębiorców). Na ogół niemalże nieludzki system sprawia, że nikomu nie płaci się za rzetelność (zwłaszcza za przejawy troski o człowieka) – płaci się za to za „złapanie klienta” (niekiedy związane z „wciśnięciem pożyczki lub kredytu”). System – prawie powszechnie w majestacie ustawowego bezprawia (bo godzi się użyć określenia Gustawa Radbrucha) – nagradza za obrotność (np. za „sprzedaż produktów bankowych”, choć banki faktycznie niczego nie produkują). Jeżeli dłużnik nie daje rady spłacać długów, to może mieć miejsce egzekucja zobowiązań. Część wierzycieli (zwłaszcza instytucjonalnych) zakłada, że długi będą spłacane przez spadkobierców dłużników. Od nieco ponad 17 miesięcy zmniejszono ryzyko dla spadkobierców osób zadłużonych; stało się tak za sprawą nowelizacji Kodeksu cywilnego (K.c.). Zwłaszcza przepisów o: oświadczeniach co do spadku (art. 1012 i następne K.c.) oraz przepisów o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 1030 i następne K.c.) – należy sporządzić wykaz inwentarza lub zlecić sporządzenie spisu inwentarza.

Ubezwłasnowolnienie człowieka który przestał panować nad zadłużaniem

Wprawdzie nie można w przedstawionej sytuacji oraz w sytuacjach podobnych wykluczyć popełnienia przestępstwa albo nawet przestępstw, ale podstawowe znaczenie (zwłaszcza na przyszłość) może mieć ubezwłasnowolnienie człowieka, który przestał panować nad zadłużaniem się (zwłaszcza zaciąga bez umiaru kolejne pożyczki, mając problemy ze spłaceniem wcześniejszych). Wykorzystanie (a zwłaszcza nadużycie) przymusowej sytuacji innej osoby może być przestępstwem stypizowanym w artykule 304 Kodeksu karnego (K.k.), zaś wykorzystanie nieporadności człowieka może być ważną okolicznością w przypadku przestępstwa wyłudzenia (art. 286 K.k.). Nie można wykluczyć również innych przestępstw na szkodę Pani mamę lub jej braci – np. przywłaszczenia (art. 284 K.k.) lub kradzieży (art. 278 K.k.).

O podejrzeniu popełnienia przestępstwa można by poinformować (nawet korespondencyjne) organa ścigania, np. prokuraturę. Akcentuję znaczenie prokuratury, ponieważ prokurator został – w artykule 545 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – wskazany jako jeden z podmiotów legitymowanych do zawnioskowania o ubezwłasnowolnienie człowieka. Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą (w pierwszej instancji) do właściwości sądów okręgowych. Oczywiście, Pani (jako córka) byłaby legitymowana zawnioskować o ubezwłasnowolnienie swej mamy (ale przecież w podobnej sytuacji są również jej bracia). Dlatego w grę może wchodzić kilka sposobów zainicjowania postępowania (a zapewne trzech postępowań) o ubezwłasnowolnienie – w przypadku więcej niż jednego wniosku o ubezwłasnowolnienie byłoby dobrze prosić o wspólne rozpoznanie wniosków o ubezwłasnowolnienie mamy oraz jej braci.

Ubezwłasnowolnienie matki chorej psychicznie

Pani mogłaby sama zawnioskować o ubezwłasnowolnienie swej mamy (prawdopodobnie trzeba byłoby zaangażować pełnomocnika prawnego, szczególnie z uwagi na Pani zamieszkiwanie poza Polską) lub prosić o taki wniosek prokuraturę – zapewne należałoby prosić o to w odniesieniu do Pani wujków. Bez ubezwłasnowolnienia mamie oraz jej braciom nadal będzie przysługiwać pełna zdolność do czynności prawnych – art. 10 i następne Kodeksu cywilnego (K.c.) – z czym może się wiązać się zawieranie dalszych ryzykownych umów.

Nie wiem, jaki rodzaj ubezwłasnowolnienia byłby właściwy odnośnie do każdej z tych osób – całkowite (art. 13 K.c.), czy częściowe (art. 16 K.c.) – sąd rozstrzygnie, w oparciu o badania specjalistyczne oraz dokumentację medyczną (w tym do tej pory sporządzoną). Skoro Pani mama i jej bracia są częściowo samodzielni, to sporo może przemawiać za ubezwłasnowolnieniem częściowym (ale to tylko ostrożna hipoteza). Nawet częściowe ubezwłasnowolnienie (zwłaszcza odzwierciedlone w dowodzie osobistym) stanowiłoby barierę przed zawieraniem poważnych i bardziej ryzykownych umów (art. 17-19 K.c.).

Zawarcie umowy kredytowej przez osobę chorą psychicznie

Być może doszło do zawierania nieważnych (art. 58 K.c.) umów przez Pani mamę oraz jej braci – zwłaszcza z uwagi na doskwierające im poważne problemy z psychiką (art. 82 K.c.). Ustanowiony przez sąd opiekun (dla ubezwłasnowolnionego całkowicie) lub kurator (w przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego) albo dorada tymczasowy (którego można ustanowić na czas sprawy o ubezwłasnowolnienie, art. 548 K.p.c.) mógłby złożyć wierzycielom oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych nieważnych oświadczeń woli (art. 88 K.c.), czyli nieważnych umów; takie oświadczenia (a zwłaszcza związane z nimi prawdopodobne postępowania sądowe) mogłyby stanowić wyzwania dla wierzycieli – zapewne wyzwania większe od kontroli Komisji Nadzoru Finansowego lub Narodowego Banku Polskiego (w tym kontroli zainspirowanych skargą lub skargami na działalność określonych instytucji sektora finansowego). Dodać warto, że prokurator (zwłaszcza z inicjatywy zainteresowanych osób) jest uprawniony wytaczać powództwa na rzecz osób prywatnych – np. pokrzywdzonych wyłudzeniem oświadczenia woli od osoby chorej psychicznie.

Niejako na marginesie wspomnę, że prawo obowiązujące w Polsce przewiduje możność ogłoszenia upadłości osoby fizycznej. Teraz trudno o tym pisać więcej, konieczne byłoby wskazanie dodatkowych okoliczności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.