Dochodzenie zapłaty od spadkobierców zmarłego dłużnika

Zawieszenie egzekucji przez komornika

Zgodnie z art. 819 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako K.p.c.) organ egzekucyjny (w tym przypadku komornik) zawiesza postępowanie z urzędu także w razie śmierci dłużnika. W związku z tym w prowadzonej z Pana wniosku sprawie komornik powinien był w pierwszej kolejności zawiesić postępowanie po uzyskaniu informacji, że dłużnik zmarł.

Zgodnie z cytowanym powyżej przepisem „komornik podejmuje zawieszone postępowanie z udziałem spadkobierców zmarłego albo – w zakresie w jakim dotyczy ono praw i obowiązków wynikających z działalności gospodarczej – zarządcy sukcesyjnego, jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny”.

Jeżeli spadkobiercy dłużnika nie objęli spadku albo nie są znani, a nie ma kuratora spadku, sąd na wniosek wierzyciela ustanowi dla nich kuratora, chyba że egzekucja dotyczy roszczeń wynikających z działalności gospodarczej, a został ustanowiony zarząd sukcesyjny (art. 819 § 2 K.p.c.).

Dalsze postępowanie egzekucji

Powyższe oznacza, że w razie śmierci dłużnika już po wszczęciu egzekucji (a więc w trakcie postępowania egzekucyjnego) przepisy K.p.c. nie wymagają nadania klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercom dłużnika. W takim wypadku zawieszone postępowanie egzekucyjne organ egzekucyjny podejmuje z udziałem spadkobierców, np. po wykazaniu tego przymiotu wskazanej przez wierzyciela osoby prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia przez nią spadku po dłużniku (postanowienie SN z dnia 2 lipca 1975 r., sygn. akt I CZ 98/75), ewentualnie przeciwko kuratorowi spadku lub wykonawcy testamentu, jeżeli zostali ustanowieni albo – w zakresie, w jakim egzekucja dotyczy praw i obowiązków wynikających z działalności gospodarczej – zarządcy sukcesyjnego, jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny.

Podjęcie zawieszonego postępowania

W związku z powyższym w terminie 6 miesięcy od zawieszenia postępowania powinien Pan złożyć do komornika wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania z jednoczesnym przedłożeniem komornikowi prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po dłużniku. Względnie może to być prawomocne postanowienie sądu wydane przeciwko kuratorowi spadku lub wykonawcy testamentu, jeżeli spadkobiercy dłużnika nie objęli spadku albo nie są znani.

Należy więc stwierdzić, że samo złożenie wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania z zaledwie wskazaniem, że ma Pan zamiar kontynuować postępowanie przeciwko spadkobiercom, ale bez wykazania swojego interesu prawomocnym postanowieniem sądu (np. postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku) będzie nieskuteczne.

Z kolei zgodnie z art. 824 § 1 pkt 4 K.p.c. „jeżeli wierzyciel w ciągu 6 miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania, postępowanie umarza się w całości lub w części z urzędu. Jeżeli wierzyciel nie podejmie żadnych czynności, o których mowa powyżej, komornik ma prawo umorzyć postępowanie egzekucyjne”.

Chciałabym zwrócić uwagę, że zgodnie ze stanowiskiem doktryny „w razie zawieszenia postępowania z uwagi na śmierć dłużnika niezłożenie przez wierzyciela w terminie 6 miesięcy wniosku o podjęcie postępowania ze wskazaniem spadkobierców lub kuratora spadku albo wniosku o ustanowienie kuratora dla spadkobierców skutkuje, co do zasady, umorzeniem postępowania” [W. Siedlecki, w: Z. Resich, W. Siedlecki (red.), Kodeks, t. II, s. 1155]. Natomiast „w razie złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku przed upływem 6 miesięcy od zawieszenia, termin, o którym mowa w art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., biegnie od chwili prawomocnego zakończenia postępowania spadkowego. Dopiero wówczas bowiem wierzyciel będzie mógł wnosić o podjęcie postępowania” (art. 824 K.p.c., t. II, red. Szanciło 2019, wyd. 1/Łochowski).

Postępowanie wierzyciela po śmierci dłużnika

Podsumowując, podejrzewam, że komornik umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 824 § 1 pkt 4 K.p.c. w związku z niepodjęciem przez Pana wymaganych tym przepisem czynności. Jeżeli tak, to złożenie teraz wniosku o podjęcie postępowania nie osiągnie żadnego rezultatu. W takiej sytuacji należałoby zaczekać do rozpoznania przez sąd skargi na czynności komornika. W skargi należałoby zweryfikować prawidłowość postępowania komornika, tj. czy rzeczywiście nie podjął Pan czynności wymaganych przepisami prawa, czy upłynęło już 6 miesięcy od zawieszenia, a w szczególności czy złożył Pan wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przed upływem 6 miesięcy od zawieszenia postępowania. W takiej sytuacji termin 6 miesięczny biegnie dopiero od chwili prawomocnego zakończenia postępowania spadkowego, czyli od tego czasu ma Pan 6 miesięcy na złożenie wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania wraz z przedłożeniem prawomocnego postanowienia, a w tym czasie komornik nie może umorzyć postępowania.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.