Czy dłużnik ma szanse na unieważnienie wyroku za nieprawidłowe doręczenie pozwu?

Doręczanie pism w postępowaniu cywilnym

Kodeks postępowania cywilnego (K.p.c.) szczegółowo reguluje kwestię doręczeń pism w toku postępowania z uwagi na daleko idące konsekwencje, jakie wiążą się z doręczeniem pisma w postępowaniu cywilnym – zwłaszcza pisma sądowego. Od dnia doręczenia pisma sądu biegną terminy do wykonania zarządzeń, przedstawienia dowodów, zajęcia stanowiska w sprawie, jak również wniesienia środków zaskarżenia (np. apelacji, zażalenia, sprzeciwu czy zarzutów). Niedochowanie terminów skutkować może odrzuceniem środka zaskarżenia bądź zwrotem pisma, którego braki formalne nie zostały uzupełnione w terminie. Ponadto prawidłowe doręczenie korespondencji sądowej z zawiadomieniem o terminie rozprawy jest gwarancją możliwości uczestnictwa strony w rozprawie czy posiedzeniu.

Wyrok zaoczny

Natomiast cały problem w Pana sprawie polega na tym, że skoro nakaz zapłaty, bądź wyrok zaoczny został wydany, to obowiązkiem sądu było doręczenie tego orzeczenia po to, aby Pana przeciwnik procesowy mógł w normalnym trybie złożyć sprzeciw. Niestety, nie wiadomo, w jaki sposób ten obowiązek został dopełniony. Tak czy inaczej Pana przeciwnik nie wiedział o złożonym pozwie, a tym bardziej o orzeczeniu sądowym, który wobec niezłożenia sprzeciwu uprawomocnił się, nadano mu klauzulę wykonalności, a w efekcie nastąpiło postępowanie komornicze.

W ogólnym rozumieniu doręczenie polega na zgodnym z przepisami prawa umożliwieniu adresatowi korespondencji zapoznania się z jej treścią. Zasadą jest, iż doręczenie pozwanemu (czyli Pana przeciwnikowi – najemcy) pierwszej korespondencji powinno nastąpić na jej prawdziwy i rzeczywisty adres zamieszkania. Zgodnie bowiem z art. 126 § 2 K.p.c. pierwsze pismo procesowe w sprawie winno określać miejsce zamieszkania, a więc powinien być podany adres, pod którym strona rzeczywiście zamieszkuje. Jeżeli adres, na który wysłano pozew, a potem orzeczenie sądowe, był nieprawidłowy, to Pana przeciwnik – najemca nie mógł zapoznać się z korespondencją, a wyrok nie powinien się w takiej sytuacji uprawomocnić.

 Nieprawidłowe doręczenie orzeczenia sądu

Zapewne najemca podniósł uchybienie formalne w postaci niedostarczenia mu orzeczenia sądowego albo też złożył sprzeciw z wnioskiem o przywrócenie terminu (na podstawie art.168 K.p.c.), powołując się na brak doręczenia pozwu i wyroku sądowego, z powodu niewłaściwego ustalenia jego adresu (art. 139 K.p.c).

W orzecznictwie SN problem skutków prawnych nieprawidłowego doręczenia orzeczenia rozwiązywany jest w różny sposób. Według jednej koncepcji, w sytuacji doręczenia wyroku zaocznego na nieprawidłowy adres pierwsze pismo pozwanego w sprawie jest traktowane jako wniesiony w terminie sprzeciw (wyrok z 11 grudnia 1975 r., IV PR 254/75, por. także uzasadnienie orzeczenia z 3 października 2002 r., I CZ 120/02). Analogiczne stanowisko prezentuje doktryna: sprzeciw wniesiony po nieprawidłowym doręczeniu jest zawsze sprzeciwem wniesionym terminowo.

W innych orzeczeniach SN stwierdzał natomiast, że doręczenie przesyłki na nieprawidłowy adres jest prawnie skuteczne, jednak strona może uchylić się od skutków prawnych takiego doręczenia – w szczególności poprzez wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej, przewidziany przez art. 169 K.p.c. (uzasadnienie postanowienia z 4 lipca 2008 r., I CZ 51/08). Natomiast np. w orzeczeniu z 14 czerwca 1996 r. (I CRN 82/96) SN wskazał na konieczność dokonania powtórnego doręczenia (wezwania do uiszczenia wpisu), jeśli okaże się, że poprzednie nie było prawidłowe. Jednocześnie SN wielokrotnie wskazywał, że w polskiej procedurze cywilnej doręczeniami sądowymi rządzą dwie podstawowe zasady: oficjalności i formalizmu. Każdy termin, rozumiany jako określona przestrzeń czasowa, zakreślany jest zdarzeniami wyznaczającymi jego początek i koniec (orzeczenia z 30 sierpnia 2000 r., V CKN 1293/00, z 26 kwietnia 2001 r., II CZ 146/00). Dla początku biegu terminu do zaskarżenia rozstrzygnięcia kluczowy jest moment ogłoszenia bądź doręczenia orzeczenia.

W przedstawionym przypadku sąd zapewne zażąda od Pańskiego przeciwnika – najemcy uprawdopodobnienia swojego aktualnego adresu zameldowania (zamieszkania). Jeżeli jednak aktualny adres jest taki sam, na jaki skierowano orzeczenie, a wcześniej pozew, to marne są szanse na powodzenie całej akcji, oznaczałoby to bowiem, że sąd nie przywróci terminu do sprzeciwu na podstawie art. 168 K.p.c.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.