• Data: 2025-07-25 Autor: Marta Słomka
Jeśli jestem pełnomocnikiem brata w zarządzaniu jego współudziałem 1/4 nieruchomości, to czy jestem zobowiązana do spłaty ewentualnych długów, które byłyby do spłaty z tytułu egzekucji komorniczej? To nie są jego długi, natomiast dłużnikiem jest ojciec, który przekazał 3 lata temu dom czwórce swoich dzieci. Czy on może być obciążony długami ojca, jeśli komornik wejdzie na hipotekę domu? Brat jest chory i pobiera rentę. W tej chwili ojciec żyje i długi ma potrącane z emerytury.
.jpg)
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa cywilnego długi są co do zasady zobowiązaniami osobistymi dłużnika i nie przechodzą na osoby trzecie, chyba że wynika to z przepisów szczególnych (np. w przypadku dziedziczenia). W przedstawionym stanie faktycznym ojciec, który jest dłużnikiem, przekazał nieruchomość w drodze darowizny swoim dzieciom, w tym Pana bratu, który otrzymał 1/4 udziału we współwłasności. Kluczowe znaczenie ma ustalenie, czy długi ojca były zabezpieczone na nieruchomości oraz czy darowizna może zostać zakwestionowana w ramach instytucji skargi pauliańskiej.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że fakt, iż Pani brat jest współwłaścicielem nieruchomości, nie oznacza automatycznej odpowiedzialności za długi ojca. Wierzyciel nie może skierować egzekucji do majątku osoby trzeciej, o ile nie istnieje prawna podstawa odpowiedzialności, np. poręczenie lub zabezpieczenie hipoteczne. Jeśli długi ojca nie były zabezpieczone hipoteką na nieruchomości, sam fakt, że nieruchomość należała do niego wcześniej, nie oznacza, że obecni współwłaściciele są zobowiązani do ich spłaty.
Zasadnicze znaczenie ma natomiast instytucja skargi pauliańskiej uregulowana w art. 527 Kodeksu cywilnego. Wierzyciel może żądać uznania darowizny za bezskuteczną względem siebie, jeśli wykaże, że wskutek dokonanej czynności darczyńca stał się niewypłacalny lub jego niewypłacalność się pogłębiła. Skarga pauliańska może być wniesiona w terminie pięciu lat od dokonania darowizny, a więc w analizowanej sytuacji nadal istnieje ryzyko jej zastosowania. Gdyby wierzyciel skutecznie podważył darowiznę, nieruchomość mogłaby zostać objęta egzekucją.
Kolejną kwestią jest możliwość egzekucji komorniczej z nieruchomości. Jeśli wierzyciel uzyska tytuł wykonawczy przeciwko ojcu i skieruje egzekucję do nieruchomości, to w przypadku uznania skargi pauliańskiej sąd mógłby orzec, że darowizna jest bezskuteczna względem wierzyciela, co otworzyłoby drogę do egzekucji z nieruchomości, mimo że formalnie należy ona do dzieci ojca. W sytuacji, gdy nieruchomość jest obciążona hipoteką ani nie została uznana za przedmiot bezskutecznej czynności prawnej (darowizny), egzekucja może być skierowana jedynie do udziału należącego do ojca (jeśli nadal posiada jakąkolwiek część nieruchomości, ale nie wynika to z treści pytania), a nie do pozostałych współwłaścicieli. Jeśli hipoteka jest, to można się z niej zaspokoić.
Jeśli chodzi o ewentualne zbycie udziału w nieruchomości, to istotne jest, że samo przeniesienie własności nie zwalnia pierwotnego obdarowanego z odpowiedzialności w przypadku skutecznego dochodzenia roszczeń przez wierzyciela ojca w drodze skargi pauliańskiej. Jeśli wierzyciel uzyska orzeczenie o bezskuteczności darowizny, to będzie mógł prowadzić egzekucję niezależnie od tego, czy udział został już zbyty. W tym kontekście zobowiązanie do spłaty długów ma jedynie charakter zobowiązania cywilnego pomiędzy stronami umowy i nie wpływa na postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika. Wierzyciel nadal będzie mógł dochodzić należności od podmiotu, wobec którego uzyskał tytuł wykonawczy. Natomiast jeśli wierzytelność jest spłacana, to egzekucja co do zasady nie powinna być wszczęta. Pani nie jest zobowiązana do spłaty długów.
Ojciec przekazał dom dzieciom, a wierzyciel wytoczył skargę pauliańską
Pan Andrzej, mający długi wobec firmy pożyczkowej, przepisał dom w drodze darowizny na czworo dzieci. Po roku wierzyciel, dowiedziawszy się o darowiźnie, złożył skargę pauliańską, twierdząc, że przez przekazanie nieruchomości ojciec stał się niewypłacalny. Sąd przyznał rację wierzycielowi – darowiznę uznano za bezskuteczną, a dom objęto egzekucją.
Darowizna bez hipoteki, ale z ryzykiem odpowiedzialności
Pani Maria otrzymała 1/3 udziału w działce od swojego zadłużonego ojca. Na nieruchomości nie było hipoteki, więc komornik nie mógł od razu zająć działki. Po kilku latach wierzyciel ojca podjął próbę zakwestionowania darowizny przed sądem – wniósł skargę pauliańską, wskazując, że darowizna pogłębiła niewypłacalność dłużnika.
Zbycie udziału w nieruchomości nie uchroniło przed egzekucją
Pan Tomasz dostał od ojca udział w nieruchomości, a po kilku miesiącach sprzedał go osobie trzeciej. Gdy wierzyciel ojca wygrał sprawę o uznanie darowizny za bezskuteczną, komornik skierował egzekucję do udziału, mimo że formalnie nie należał już do Tomasza. Nabywca udziału nie był chroniony – sąd dopuścił egzekucję, bo sprzedaż nie miała wpływu na skutki prawne wobec wierzyciela.
Darowizna otrzymana od osoby zadłużonej nie oznacza automatycznej odpowiedzialności za jej długi, jednak w określonych sytuacjach wierzyciel może zakwestionować taką darowiznę, korzystając ze skargi pauliańskiej. Jeśli sąd uzna darowiznę za bezskuteczną wobec wierzyciela, możliwa jest egzekucja z przekazanego majątku, nawet jeśli został on już zbyty.
Jeśli otrzymałeś darowiznę od osoby zadłużonej, skonsultuj z nami, czy może ona zostać zakwestionowana. Oferujemy kompleksową pomoc w analizie ryzyka, reprezentacji w postępowaniach sądowych oraz ochronie Twojego majątku przed egzekucją.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
.jpg "Zakup majątku od bliskiej osoby z długami, jak uniknąć pułapek prawnych?")
