Opłata za odnalezienie majątku dłużnika

Autor: Tomasz Krupiński

Komornik zajął mi konto z racji zadłużenia na rzecz innej firmy. W dniu wczorajszym otrzymałem informację, że została naliczona mi opłata za odnalezienie majątku dłużnika zgodnie z art. 53a § 2. Dlaczego taka opłata została naliczona, skoro komornik nie szukał majątku, tylko od razu zajął konto?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Według art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego „wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika”.

Powyższy przepis stanowi dodatkowe uprawnienie wierzyciela, który co do zasady powinien we wniosku wskazać przedmioty wchodzące w skład majątku dłużnika, do których organ egzekucyjny skieruje czynności egzekucyjne (art. 801), realizując wniosek wierzyciela w zakresie prowadzenia egzekucji sposobami wskazanymi w tym wniosku (np. jeżeli wierzyciel wnosi o egzekucję z ruchomości dłużnika, powinien co najmniej wskazać miejsce, w którym te ruchomości się znajdują, albo jeżeli wnosi o egzekucję z wynagrodzenia za pracę, wskazać pracodawcę dłużnika).

W świetle obowiązujących zasad komornik tylko w toku egzekucji wszczętej na żądanie sądu (art. 796 § 2) lub uprawnionego organu (art. 796 § 3) obowiązany jest przeprowadzić z urzędu dochodzenie oraz podjąć niezbędne czynności w celu zapewnienia skuteczności egzekucji, co jest równoznaczne z obowiązkiem ujawnienia składników majątku dłużnika.

Skoro we wszystkich innych sprawach komornik takim obowiązkiem nie jest obciążony, to art. 7971 należy uznać za dodatkową podstawę umożliwiającą wierzycielowi zobligowanie komornika do podejmowania czynności, których nie ma obowiązku dokonywać.

Zlecenie komornikowi poszukiwania za wynagrodzeniem majątku dłużnika – zważywszy na publicznoprawny stosunek, jaki zachodzi między komornikiem i uczestnikami postępowania egzekucyjnego – nie może nastąpić na podstawie umowy cywilnoprawnej zlecenia, lecz w ramach uprawnienia wierzyciela, jakie stwarza powyższy przepis.

Jeżeli wierzyciel skorzysta z tego uprawnienia, to komornik ma obowiązek wykonania czynności zleconej mu przez wierzyciela. Zlecenie przez wierzyciela komornikowi poszukiwania za wynagrodzeniem majątku dłużnika jest więc dla komornika wiążące (Z. Szczurek, Gromadzenie w postępowaniu egzekucyjnym informacji o stanie majątkowym dłużnika, s. 7).

Realizacja przez komornika obowiązków wynikających z przepisów postępowania egzekucyjnego w zakresie zastępowania czynności wierzyciela dla uzyskania informacji o składnikach majątku dłużnika, jeżeli wierzyciel sam tych informacji uzyskać nie może (np. żądanie od wskazanego przez wierzyciela urzędu skarbowego czy oddziału ZUS informacji o rachunku bankowym dłużnika czy o jego aktualnym miejscu zatrudnienia), nie stanowi dochodzenia w rozumieniu tego przepisu. Prowadząc dochodzenie, komornik samodzielnie decyduje o czynnościach, które pozwolą na uzyskanie informacji potrzebnych do przeprowadzenia egzekucji, tak jak w przypadku realizacji obowiązku przeprowadzenia takiego dochodzenia przez komornika z urzędu przy egzekucji alimentów (art. 1086 § 1 Kodeksu). Prowadząc dochodzenie, komornik nie uzyskuje większych uprawnień niż przy zbieraniu informacji objętych jednostkowymi wnioskami wierzyciela. Za przeprowadzenie dochodzenia komornik pobiera dodatkową opłatę, która co do zasady obciąża dłużnika.

Zgodnie z art. 53a ustawy o komornikach sądowych:

„1. Opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, komornik zwraca wniosek zawierający zlecenie.

2. W razie odnalezienia majątku dłużnika w trybie określonym w ust. 1 komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty pobranej na podstawie ust. 1. Przepis art. 49 ust. 3 stosuje się odpowiednio”.

Jak wynika z powyższego, zlecenie komornikowi przez wierzyciela poszukiwania za wynagrodzeniem majątku dłużnika jest aktualne zwłaszcza wtedy, gdy wierzyciel nie jest w stanie wskazać we wniosku o wszczęcie egzekucji składników majątku dłużnika ze względu na brak wiedzy w tym zakresie.

Opłata za zlecenie poszukiwania majątku dłużnika jest dwuczęściowa. Część pierwsza w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego pobierana jest zawsze przez komornika od wierzyciela, od wymienionego zlecenia. Następnie, w myśl zasad ogólnych wyrażonych w art. 770 Kodeksu, opłata ta, jako koszt niezbędny do celowego przeprowadzenia egzekucji, podlega ściągnięciu wraz z egzekwowanym świadczeniem na rzecz wierzyciela.

Natomiast część druga opłaty zależy od skuteczności działań poszukiwawczych komornika i wynosi 5% wartości szacunkowej odnalezionego przez komornika majątku dłużnika, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Druga część opłaty ulega zmniejszeniu o część pierwszą opłaty pobraną przez komornika od zlecenia.

Przepis art. 53a ust. 2, odmiennie niż art. 53 ust. 1 w odniesieniu do pierwszej części opłaty, nie określa, od kogo komornik pobiera drugą część opłaty. Zdawkowe wypowiedzi na ten temat w literaturze pozwalają wyróżnić w tym względzie dwa stanowiska.

Według pierwszego z nich druga część opłaty podlega pobraniu od wierzyciela, a następnie, według zasad ogólnych określonych w art. 770, podlega ściągnięciu od dłużnika wraz z egzekwowanym świadczeniem, jako koszt niezbędny do celowego przeprowadzenia egzekucji. Według drugiego stanowiska, druga część opłaty jest ściągana przez komornika bezpośrednio od dłużnika. Za rozwiązaniem tym, zdaniem reprezentantów tego stanowiska, przemawia art. 53a ust. 2 in fine, według którego do drugiej części opłaty stosuje się odpowiednio art. 49 ust. 3. Stosownie zaś do tego ostatniego przepisu w celu pobrania opłat, o których mowa w art. 49 ust. 2, komornik wydaje postanowienie, w którym wzywa dłużnika do uiszczenia należności z tego tytułu w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia. Postanowienie to po uprawomocnieniu się podlega wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności. Zastosowanie zatem art. 49 ust. 3 przesądza o tym, że drugą część opłaty ściąga się na rzecz komornika bezpośrednio od dłużnika.

W rezultacie należy przyjmować, że drugą część opłaty za odnalezienie majątku dłużnika komornik pobiera bezpośrednio od dłużnika.

Jednakże w uchwale z 18 października 2013 r., sygn. akt III CZP 57/2013, Sąd Najwyższy przyjął, że „opłatę przewidzianą w art. 53a ust. 2 komornik pobiera od wierzyciela”.

Wracając do Pana kwestii, drugą część opłaty pobiera się jednorazowo, niezależnie od liczby zleceń poszukiwania majątku dłużnika. Należy przyjąć, że podstawą obliczenia opłaty jest szacunkowa wartość majątku podlegająca egzekucji na zaspokojenie egzekwowanego świadczenia, a nie wartość szacunkowa całego odnalezionego majątku. Opłata od zlecenia poszukiwania majątku nie wyłącza możliwości zwrotu komornikowi wydatków gotówkowych, o których mowa w art. 39 ust. 2 (por. I. Kunicki, Poszukiwanie przez komornika majątku…, s. 128 i n.).

Druga część opłaty za odnalezienie majątku dłużnika należna komornikowi (art. 53a ust. 2), podobnie zresztą jak część pierwsza tej opłaty należna wierzycielowi, podlega w zasadzie ściągnięciu w tym postępowaniu egzekucyjnym, w którym doszło do odnalezienia majątku dłużnika.

Ściągnięcie tej opłaty następuje wraz z egzekwowanym roszczeniem według zasad ogólnych przewidzianych w art. 770 i 7701 Kodeksu, podobnie jak opłat egzekucyjnych, o których mowa w art. 49 ust. 1.

Konieczna w tym miejscu jest uwaga, że postanowienia komornika w przedmiocie kosztów, wydanego na podstawie art. 770, nie należy utożsamiać z postanowieniem komornika w przedmiocie kosztów, wydanym na podstawie art. 49 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych. Są to dwa różne postanowienia. Pierwsze z nich jest podstawą do ściągnięcia od dłużnika kosztów egzekucji pozostających w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Chodzi tu o koszty, które komornik ściąga wraz z egzekwowanym roszczeniem. Natomiast postanowienie drugie służy do pobrania od dłużnika kosztów egzekucji po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 Kodeksu. Postanowienie to jest podstawą do prowadzenia odrębnej egzekucji służącej wyłącznie pobraniu od dłużnika kosztów innej egzekucji, co – jak już wyżej zaznaczono – ma charakter wyjątku od zasady unifikacji kosztów.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.


Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

prawo-cywilne.info

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

prawozus.pl

praworolne.info

Szukamy prawnika »