Dłużnik towarzystwa ubezpieczeniowego

Autor: Izabela Nowacka-Marzeion

Stałem się dłużnikiem towarzystwa ubezpieczeniowego, w imieniu którego firma windykacyjna podjęła czynności wobec mojej osoby. Z firmą tą podpisałem ugodę dotyczącą spłaty zobowiązań, w której był zapis, że dokonywane wpłaty będą zaliczane w pierwszej kolejności na spłatę należności głównej. Ugody tej nie dotrzymałem i konsekwencją był sądowy nakaz zapłaty. Po tym fakcie wpłat dokonywałem systematycznie, lecz okazało się, że zaliczane są one w pierwszej kolejności na odsetki. Czy w tej sytuacji wierzyciel ma obowiązek prawny powiadomić mnie o zmianie sposobu zaliczania dokonywanych wpłat? W tej samej sprawie firma windykacyjna przejęła moje zobowiązania od towarzystwa ubezpieczeniowego, stając się nowym wierzycielem. O fakcie tym poinformowano mnie lakonicznym pismem bez podania stanu moich zobowiązań na dzień ich przejęcia, jak również sposobu zaliczania dokonywanych wpłat. Czy taka forma przekazania informacji przez nowego wierzyciela jest zgodna z prawem?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Dłużnik towarzystwa ubezpieczeniowego

Niewywiązanie się z umowy z firmą windykacyjną

Z treści Pana pytania wynika, iż posiada Pan (lub posiadał) zadłużenie wobec firmy windykacyjnej. Podpisana została ugoda na pewnych warunkach. Pan z tej ugody się nie wywiązał, więc jej zapisy przestały być wiążące.

Sytuację opisaną przez Pana reguluje art. 451 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne.

§ 2. Jeżeli dłużnik nie wskazał, który z kilku długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie, w którym wierzyciel zaliczył otrzymane świadczenie na poczet jednego z tych długów, dłużnik nie może już żądać zaliczenia na poczet innego długu.

§ 3. W braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych – na poczet najdawniej wymagalnego.”

Z zasad ogólnych wynika, że wykonanie zobowiązania polega na spełnieniu przez dłużnika świadczenia. Korzyść z wykonania zobowiązania ma odnieść wierzyciel. Zasadniczo wierzyciel może żądać całości świadczenia, zaś dłużnik powinien świadczenie spełnić w całości (por. art. 354 § 1 Kodeksu cywilnego). Jednakże w myśl art. 450 Kodeksu cywilnego wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia częściowego, chociażby cała wierzytelność była już wymagalna, chyba że przyjęcie takiego świadczenia narusza jego uzasadniony interes.

Art. 451 § 1 zd. 2 znajduje zastosowanie również wtedy, gdy spełniający świadczenie ma wobec wierzyciela jeden tylko dług, złożony z należności głównej i odsetek (tak SN w orz. z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 17/98, niepubl.). Nieskorzystanie przez dłużnika z uprawnienia z § 1 stwarza wierzycielowi możliwość swobodnego zadecydowania – koniecznie jednak w formie pokwitowania (por. art. 462) – o sposobie zaliczenia.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2002 r. (sygn. akt III CKN 548/2000) stwierdził, że aby zaliczyć wpłatę w pierwszej kolejności na odsetki, nie trzeba wcześniej wzywać dłużnika do ich zapłaty.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego

W tym miejscu należy także wskazać na pogląd sformułowany przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 lipca 2004 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt V CK 691/03, gdzie wskazano, iż art. 451 § 1 zdanie drugie Kodeksu cywilnego (K.c.) stosuje się również wtedy, gdy dłużnik spełniający świadczenie ma wobec wierzyciela tylko jeden dług złożony z należności głównej i odsetek. Ustawowe odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, którego termin był oznaczony, stają się zaś zaległą należnością uboczną w rozumieniu art. 451 § 1 zdanie drugie K.c. bez potrzeby uprzedniego wezwania do zapłaty tych odsetek.

Niezmiernie ważne jest więc zaliczanie wpłat pochodzących od dłużników ściśle według ich wskazań. Pamiętać przy tym należy, iż – stosownie do dyspozycji art. 451 § 1 zdanie drugie Kodeksu cywilnego – wierzyciel może, nawet wbrew woli dłużnika zaliczyć wpłatę dokonaną na konkretną należność przede wszystkim na związane z nią należności uboczne, a więc np. odsetki.

Nie widzę więc na podstawie Pana opisu niezgodności z prawem w zakresie pokrywania w pierwszej kolejności odsetek. Chyba że zaznaczał Pan, że chodzi o należność główną.

Przeniesienie wierzytelność na osobę trzecią

Co do poinformowania Pana o cesji należności na rzecz firmy windykacyjnej. Założeniem Kodeksu cywilnego jest, że oprócz umowy przelewu do przeniesienia wierzytelności nie jest potrzebna zgoda dłużnika (art. 509 § 1) lub jego zawiadomienie o przelewie albo powzięcie przez niego wiadomości o przelewie bądź jakaś inna jeszcze przesłanka. Od zasady tej mogą jednak zachodzić wyjątki wynikające z przepisów szczególnych, porozumienia stron zobowiązania, z którego wierzytelność wypływa lub z właściwości wymienionego dopiero co zobowiązania.

Zgodnie z art. 509 K.c.:

„§ 1 Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

§ 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.”

W myśl art. 512 K.c.: „Dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem”. Zawiadomienie pochodzące od zbywcy może być ustne lub pisemne. Należy je kwalifikować jako oświadczenie wiedzy. Wywiera ono skutek przewidziany w art. 512 K.c. z chwilą dojścia do dłużnika w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią (analogia z art. 61 zd. 1 K.c.).

Potrzeba ochrony dłużnika niekiedy powstaje także w razie spełnienia świadczenia do rąk cesjonariusza. Zgodnie z art. 515 K.c.: „Jeżeli dłużnik, który otrzymał o przelewie pisemne zawiadomienie pochodzące od zbywcy, spełnił świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności, zbywca może powołać się wobec dłużnika na nieważność przelewu albo na zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej tylko wtedy, gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a nabywcą wierzytelności”.

Żaden przepis nie reguluje treści zawiadomienia. Ma ono dotrzeć do rąk dłużnika w taki sposób, aby mógł się z nim zapoznać. Od tego momentu zmienia się osoba wierzyciela.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.


Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

prawo-cywilne.info

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

prawozus.pl

praworolne.info

Szukamy prawnika »