Autor: Marek Gola
Podejrzewam, że mój brat jest hazardzistą, ale nie mam na to dowodów. W ostatnim czasie do jego miejsca zamieszkania zgłaszają się różni wierzyciele. Kwota długu z hazardu rośnie i może wynosić nawet 150 tys. zł. Brat nigdzie nie pracuje. Czy jeśli będę mieć dowody na to, że brat jest hazardzistą, to czy mogę go jakoś ograniczyć prawnie, żeby nie zadłużył się jeszcze bardziej? Czy można go wysłać na przymusowe leczenie do szpitala psychiatrycznego?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego oraz przepisy ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego.
Z treści Pani pytania wynika, że podejrzewa Pani brata o nałóg hazardu. Nie ma Pani na tę okoliczność żadnych konkretnych dowód, za wyjątkiem pism, które przychodzą do jego miejsca zamieszkania, z których to wynika, że występuje coraz to wyższe zadłużenie.
Zgodnie z treścią przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta, bez zgody wymaganej w art. 22, osoba chora psychicznie:
1) której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego,
bądź
2) która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.
Przez pojęcie „znaczne pogorszenie stanu zdrowia psychicznego” – uwzględniając art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego – należy rozumieć doprowadzenie się przez osobę chorą psychicznie, na skutek niepodejmowania leczenia, do stanu uniemożliwiającego jej funkcjonowanie w rodzinie, w miejscu zamieszkania lub w pracy. Takie rozumienie tego pojęcia pozwala ograniczyć hospitalizację przymusową tylko do tych osób, dla których jest ona niezbędna. Nie należy bowiem ułatwiać jej stosowania wobec osób chorych psychicznie, które zachowują się w sposób nawet rażąco odbiegający od wymagań społecznych, ale mogą funkcjonować bez większych trudności w rodzinie, miejscu zamieszkania i pracy.
Jak podkreśla się w orzecznictwie i literaturze „Możliwość występowania zaburzeń psychicznych oraz pogorszenia stanu psychicznego nie wystarczy, by orzec o umieszczeniu bez zgody w szpitalu psychiatrycznym. Konieczne jest ustalenie, że dana osoba jest chora psychicznie i że bez podjęcia przymusowego leczenia pogorszenie jej zdrowia psychicznego będzie znaczne”. W sprawie o przymusowe leczenie psychiatryczne prowadzonej na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego należy przestrzegać dyrektywy, aby wydane orzeczenie było usprawiedliwione z punktu widzenia dobra i interesu osoby, której dotyczy. Jednym z instrumentów pomocnych w ustaleniu tego rzeczywistego interesu osoby chorej jest przewidziana w art. 48 ustawy z 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego możliwość ustanowienia dla takiej osoby przez sąd adwokata z urzędu, nawet bez złożenia wniosku, jeżeli osoba ta ze względu na stan zdrowia psychicznego nie jest zdolna do złożenia wniosku, a sąd uzna udział adwokata w sprawie za potrzebny. Przewidziana w tym przepisie możliwość ustanowienia adwokata z urzędu bez wniosku uczestnika przeradza się w obowiązek, jeżeli okaże się, że uczestnik postępowania, ze względu na stan swojego zdrowia, nie jest w stanie sam bronić swoich praw przed sądem.
Zachodzi zatem pytanie, czy w chwili obecnej jest Pani w stanie wykazać, że zachowanie brata zagraża jego zdrowiu i życiu, bądź też, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesienie poprawę jego stanu zdrowia.
Dysponując taką wiedzą należy wykonać zestawienie okoliczności uprzednio podnoszonych jako mających przemawiać za umieszczeniem brata w szpitalu. Na poparcie Pani stanowiska należałoby wnioskować o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, tj. przyjaciół i rodziny.
Nic innego w sprawie nie da się zrobić. Pewnym kierunkiem mogłoby być ubezwłasnowolnienie brata, ale powyższe w żaden sposób nie ułatwi umieszczenia go w szpitalu psychiatrycznym, bowiem pomimo ubezwłasnowolnienia i ustanowienia opiekuna lub kuratora Pani brat byłby pytany o zgodę, w razie gdyby takiej wypowiedzi mógł sam udzielić, mając świadomość swoich słów.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika