Czy odpowiadam za długi syna?

Autor: Marek Gola

Jakiś czas temu mój syn w darowiźnie przepisał na mnie swój udział w posesji wynoszący 1/4. Pozostała część, czyli 3/4 należy do mnie. Teraz dowiedziałem się, że na synu ciąży nakaz sądowy spłaty długów jeszcze sprzed terminu darowizny. Czy odpowiadam za długi syna całą wartością posesji, czy tylko 1/4?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Czy odpowiadam za długi syna?

Darowizna udziału w nieruchomości uczyniona przez dłużnika

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego zwanego dalej K.c.

Z treści Pana pytania wynika, że syn przeniósł na Pana tytułem darmym swój udział w nieruchomości wynoszący 1/4. Pozostałe 3/4 stanowi Pana własność. W chwili obecnej dowiedział się Pan, że syn jest dłużnikiem i obawia się Pan, czy nie będzie ponosił odpowiedzialności z całego swego udziału.

W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż w najgorszym wypadku w razie uznania umowy darowizny za bezskuteczną, Pana odpowiedzialność będzie ograniczała się jedynie do 1/4. Wyraźnie jednak wskazać należy, iż ta 1/4 nie będzie wówczas Pana, lecz umowa pomiędzy Panami będzie uznana za bezskuteczną, a to z kolei powodować będzie, że Pan pozostanie przy swoich 3/4, a syn będzie miał 1/4.

Kiedy wierzyciel może skorzystać z instytucji skargi pauliańskiej?

Zanim jednak umowa pomiędzy Panem a synem będzie uznana za bezskuteczną, wierzyciel Pana syna będzie musiał przeprowadzić sprawę i ją wygrać. Wierzyciel będzie mógł skorzystać z tzw. skargi pauliańskiej.

Istotnym z punktu widzenia Pana interesu jest treść art. 527 K.c., zgodnie z którym:

„Art. 527. § 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

§ 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

§ 3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

§ 4. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.”

„Art. 530. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Jeżeli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała.”

Wskazać należy na stanowisko wyrażone przez doktrynę prawa cywilnego, a w szczególności na pogląd Doroty Malinowskiej, iż „świadomość pokrzywdzenia nie musi dotyczyć konkretnego wierzyciela, wystarczy świadomość pokrzywdzenia wierzycieli w ogóle. Artykuł 530 k.c. zaostrza przesłanki subiektywne w przypadku zaskarżenia aktów dokonanych przed powstaniem wierzytelności chronionej, uzależniając skuteczność roszczenia pauliańskiego od istnienia po stronie dłużnika zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela (dolus directus). Jeśli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała. Mimo zaostrzonych przesłanek przyznanie ochrony wierzycielom przyszłym należy uznać za zasadne […]” (Milanowska Dorota, artykuł, Pr.Spółek.2004.2.13, Skarga pauliańska na gruncie prawa polskiego i niemieckiego).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Zaskarżenie przez wierzyciela czynności prawnej dłużnika dokonanej przed powstaniem jego wierzytelności

Ustawodawca dopuszcza możliwość zaskarżenia przez wierzyciela czynności prawnej dłużnika dokonanej przed powstaniem jego wierzytelności, ale tylko wówczas, gdy dłużnik w chwili dokonywania czynności prawnej, np. darowizny lub sprzedaży działki zdawał sobie sprawę lub też przynajmniej mógł zdawać sobie sprawę przy zachowaniu należytej staranności (mając na uwadze świadomość prawną dłużnika z uwagi na jego wiek, wykształcenie, prowadzenie działalności gospodarczej), że w przyszłości będzie odpowiadał za dług, i dokonał czynności w celu pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Wyraźnie podkreślić należy jednak, iż nie jest wymagane, by dłużnik w chwili dokonania czynności miał świadomość istnienia określonego wierzyciela, wielkość jego wierzytelności i w jakiej konkretnie dacie ona powstanie oraz jaki czas dzieli chwilę dokonania przez dłużnika czynności prawnej krzywdzącej wierzycieli od powstania wierzytelności. Podkreślenia wymaga jednak, iż zgodnie z art. 6 K.c. ciężar udowodnienia zamiaru pokrzywdzenia przez dłużnika przyszłych wierzycieli spoczywa na wierzycielu, tj. osobie, która miała zostać pokrzywdzona na skutek działania dłużnika.

„Dla zaskarżenia przez wierzyciela czynności prawnej dłużnika dokonanej przed powstaniem jego wierzytelności jest ponadto konieczne, aby osoba trzecia w chwili uzyskania korzyści majątkowej wiedziała lub – przy zachowaniu należytej staranności – mogła się dowiedzieć, że dłużnik – dokonując czynności – działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. W tym zakresie ustawa inaczej jedynie potraktowała sytuację, gdy w wyniku czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie. W tym przypadku wierzyciel nie może żądać uznania czynności za bezskuteczną, gdy osoba trzecia jedynie przy zachowaniu należytej staranności mogła dowiedzieć się, że dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia wierzycieli. Do sytuacji tej nie znajduje zastosowania domniemanie z art. 527 § 3. Norma art. 530 zd. 2 ma charakter wyjątkowy i nie dotyczy przypadku, gdy osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową tylko częściowo odpłatnie (A. Ohanowicz, w: System, s. 948). Według innego poglądu, jeżeli świadczenie ekwiwalentne osoby trzeciej zostało ograniczone do części uzyskanej korzyści, zd. 2 art. 530 stosuje się tylko do tego rozmiaru korzyści (L. Stecki, w: Kodeks, s. 539)” (Dmowski Stanisław, Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kołakowski Krzysztof, Wiśniewski Tadeusz, Żuławska Czesława, Gudowski Jacek, Bieniek Gerard, Najnowsze wydanie: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I, Warszawa 2007, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie VIII), s. 730).

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.


Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

prawo-pracy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

rozwodowy.pl

prawo-cywilne.info

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawo-karne.info

prawozus.pl

praworolne.info

Szukamy prawnika »